Soo se matua lava e popole e uiga i le tuputupu ae o lana tama: e fetaui ma tulaga masani o le atinaʻe, pe i ai ni mea sese e manaʻomia ai le faasaʻo. Aemaise lava, latou te popole i le tele o le tuputupu ae ma le mamafa o teineiti e ausia tulaga faatauaina i le tele o tausaga.
O le maualuga ma le mamafa o le tamaititi e mafua ona o le iai o mea nei:
- faʻasologa o togafitiga;
- taumafa taumafa;
- le tulaga o le siʻosiʻomaga o loʻo siomia ai le tamaititi.
O le mea muamua e sili atu ona aʻafia ai le tele o le tuputupu aʻe o le teine. O lea la, afai e umi uma matua, o le a sili atu ona umi le la tama teine. E ui o le mamafa o le tamaititi e faalagolago tonu i le tuufaatasiga ma le lelei o meaʻai.
I le silia ma le luasefulu tausaga talu ai, na atiaʻe ai le tuputupu ae o fua ma fua mo tamaitai. Ae ui i lea, o faʻalautelega o le tuputupu ae faʻaonaponei o le atinaʻe o le teineitiiti e ese mai fautuaga o loʻo maua. E mafua mai i le mea moni o le tele lava o fanau na fananau i le silia ma le 20 tausaga talu ai o loʻo fafagaina, ae o sui o le WHO ma tamaʻitaʻi o loʻo fautuaina nei le fafagaina ma fafaga i luga o le manaʻo. O se tamaititi o loʻo susu, e ese mai i le cardinally i ona faʻasologa o mea faʻapitoa mai le tamaititi: o lona agavaʻa e maua le mamafa e le pei o lana uo-o se pepe, fafagaina o susu.
Tulaga masani mo le tuputupu aʻe o teineiti
I lenei itu, o le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi (WHO) i le 2006 ua tuufaatasia ai tulafono fou i luga o le mamafa ma le maualuga o tamaiti i luga o tulaga o alii ma tamaitai: o se laulau na faavaeina i luga o le tuputupu ae ma le mamafa o teineiti, e atagia ai le tuputupu aʻe o teineiti i le tausaga, ma le mamafa o le tino e tusa ai ma tausaga.
O le tuputupu aʻe o teineiti i le matua o loʻo tuʻuina mai i ata nei:
| |
Laulau o le tuputupu ae o teineiti lalo ifo o le matua tausaga le matua:
O laulau o loʻo faʻaalia ai le maualuga ma le maualuga o le taua o le tuputupu ae, faapea foi ma le tuputupu ae masani o teineiti:
- maualalo le tuputupu ae;
- maualalo;
- lalo ifo o le averesi;
- fuainumera;
- luga ifo o le averesi;
- maualuga.
E taua tele i matua ona faʻatusatusa taimi faʻatulagaina o atinaʻe ua atiaeina e le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi ma le atinaʻeina o foliga o le la tama teine mo le vave iloa o mea e le masani ai i le tuputupu ae o le teine.
I se tulaga ese, o se siata na atiae mo le tuputupu ae o teineiti e vaai faalemafaufau i tulaga o le tuputupu ae o tamaiti.
I luga o laulau o lanu mumu, o faailoga pito i luga ma pito i lalo o le masani e faailogaina. O le matua o le teineitiiti, o le tele o le tuputupu ae o le tamaitiiti, e fesoʻotaʻi ma le faʻatulagaga masani, e fesuisuiai, e fuafua i le faʻasologa o mea na fai.
Tupe mama mo teineiti
O le siakiina o le malosi o le mamafa o le teineitiiti e taua tele, aua i le lumanaʻi o le a iloa ai le faʻatinoga o le fanau. O le leiloa o le mamafa mai fua o atinaʻe i le mamafa (anorexia) poʻo le sili atu (oona) e mafai ona saofagā i le atinaʻe i le lumanaʻi o faʻamaʻi tuga (faʻaleagaga, faʻamaʻi o le cardiovascular system ma isi totoga).
|
|
|
I le laulau, e faaopoopo i le mamafa o le tino:
- mamafa le le atoatoa o le mamafa o le tino;
- le lava;
- lalo ifo o le averesi;
- fuainumera;
- luga ifo o le averesi;
- mamafa tele.
O le kalafa o le mamafa o teineiti e fesoasoani e faʻafeiloaʻi ai mata i tulaga masani faavaomalo o le mamafa i se teine.
O nei laulau ma kalafi na atiaʻe e faʻavae i luga o taunuuga o suʻesuʻega faavaomalo na faia i le tele o atunuu i le salafa o le lalolagi. O le mea lea, o tulafono mo le atinaʻeina o le tuputupu ae ma le mamafa o se teineitiiti e mafai ona faʻaaogaina e iloilo ai le malosi o le atinaʻeina o se tamaititi, e tusa lava po oa tulaga taua:
- le tulaga masani o le teine;
- o se vaega a se vaega faʻapitoa;
- ituaiga o fafaga (susu, mea faʻafefiloi, fefiloi).