Tambora Volcano


E toatele e iloa le taua o le Taua o Waterloo, ae toaitiiti na faalogo i le mauga mu o Tambor. E leai se tusi tala faʻasolopito o le a taʻuina atu ia te oe i totonu o le 2 masina. ao leʻi oʻo i le faatoilaloina o Napoleon, i le 1815 i Initonesia , i luga o le motu o Sumbava, na fetogia ai le volcano Tambora, o le malosi sili lea i le afe tausaga talu ai. O nei mea uma e lua sa i ai se aafiaga maoae i le talafaasolopito o le tagata, ae mo nisi mafuaaga na avea ai le taua i le fanua Belgian ua tuuto atu i potutusi uma, ae o le Tamul volcano mo le 200 tausaga e lei fai mai se mea.

Matou te ofoina atu oe e aʻoaʻo le tele o mea manaia ma le le masani ai e uiga i le mauga mu o Tambor, lea e mafai ona vaaia i le ata oi lalo.

Muamua o le faalavelave

Aperila 5, 1815 i totonu o le lua o le mauga manava na i ai ni paʻu laiti. O pulega o le motu o Java mo se taimi umi e le mafai ona malamalama i le mea e sau mai le malosi o le taʻavale. Na foliga mai i tagata o lo o paʻu se vaa pe na osofaia foi e le au fou le falemai o Peretania. Ina ia iloa le mea na tupu, na auina atu e Kovana Stamford Raffle 2 vaa i le talafatai o Sumbawa, ae leai se mea na masalosalo ai le au.

Le susulu o le mauga volumatua o Tambor

O le mea moni, o nei osofaʻiga o le amataga lea o le paʻu tele i le talafaasolopito o tagata. Na faapefea ona tupu uma lava:

  1. O le aso 6 o Aperila, 1815, na ufitia ai le lefulefu i totonu o le radius e 600 kilomita mai Tambor. Na atili ai le malosi o le osofaʻiga, ma i le mavae ai o ni nai aso, na liua ai le pefu paʻu i luga o papaʻe vevela. Pe a ma le 7 i le afiafi i le aso 10 o Aperila, e tolu pou e susulu i luga o le mauga mu. Mai le mamao e pei o le afi, lea e tafe ai le mafu ma maa i itu uma.
  2. Ona oo mai ai lea o se mea ofoofogia ma le maofa: mai le tumutumu o le mauga, o se vortex afi tele na tupu, i sekone, na faaleagaina ai le nuu o Sagar, e 40 kilomita mai Tambor. O le asiosio na tosoina ma susunuina laau i aʻa, vao uma, manu ma tagata. E tasi le itula mulimuli ane, na amata ona paʻu mai i fafo o le gutu o le Tamomoli Tambora, pe tusa ma le 20 cm le umi. A mavae le isi itula, e tafe ifo le tafe i lalo o le mauga ma faʻaumatia mea uma i lona ala.
  3. I le ta o le 22 i le motu o Malaysia, na tafia ai galu e 4 mita le talafatai o East Java, ma siitia malosi i luga o motu o Moluccas i le va o Sulawesi ma New Guinea, ma oʻo ai lava i le mauga o Tambora. E oo i le 43 m, le asu ma le paluga, e mafua ai le 650 km i le ao atoa, lea e 3 aso. Na faʻalogo solo le mauga mu seia oʻo i le po o Aperila 11. O le galulolo, na mafua mai i mafuie, na tafia toetoe lava o nofoaga uma i totonu o le motu o Malaysia ma fasiotia 4.6 afe tagata.
  4. I totonu o le 3 masina. o le mauga volumatua Tambor i Initonesia na tupu ma susulu. Na o le leai o se pisa, na filifili ai Governor Stamford Raffle e auina atu mauga o aiaiga i tagata nonofo i le siosiomaga. Ae ao lei oo mai le vaega o tagata laveai o se ata matautia. O le taimi lava e toetoe lava a tutusa le pito i luga o le laufanua, na tanumia ai le teritori i le lefulefu ma le palapala ma tone o lapisi ma laau fetolofi i totonu.

Taunuuga

E leai se mea e pasi e aunoa ma se ala, ma o nei faʻalavelave faʻanatura o loʻo iai mea sili ona loloto i luga o la tatou paneta. O le volcano Tambor i Initonesia na ia tuua foi ona lagona:

  1. O i latou oe na sao mai mafatiaga mai le fiaai, fiainu ma le kolera, o se vai mama ma se lima araisa ua saunia e tuuina atu le mea mulimuli. O tino o tagata ma meaola na taoto uma ia Sumbawa, oe na feoai solo i le pulou i totonu o le palapala i le sailiga o meaai. Ina ua mavae le paʻu, mai le 11 i le 12,000 tagata na maliliu, ae o le amataga lenei. O faʻalavelave faʻafuaseʻi na tutupu i le tau ina ua mavae le osofaʻiga na avea ma malosiaga mo le "taumalulu tau le taumalulu", ma o le isi 50,000 tagata na nonofo i Initonesia na maliliu i le fiaai ma faamaʻi. I le stratosphere sulfur mo se taimi umi ma le lefulefu, ma o le manava malosi i luga o le paneta atoa na ola ai le tele o tausaga.
  2. O isi atunuu o le mauga mu Tambora na aafia foi. Na vave amata le mafanafana i le taumafanafana o le 1815 i le itu i matu o le lalolagi, o le faitau aofaʻi o Amerika i Matu na afaina tele i le malulu tele. Snow, lea na pa'ū ia Iuni, na afaina ai le faatoaga atoa a le atunuu.
  3. I le itu i saute sasae o Europa i le vaitau 1816-1819. o le suiga o le tau e tele ola, o tagata na mamai i le typhus, ma ona o le toilalo o le seleselega ma le faamai o manu, sa latou mafatia foi i le fia aai.
  4. O le paʻu o le mauga mu i le 1815 na faʻaumatia ai le nuʻu o Tambor. Faatasi ai ma le 10,000 tagata i lalo ifo o le 3-mita o le kusi, aganuu i le lotoifale, gagana a Tambor ma le talafaasolopito atoa o nei tagata sa tanumia e faavavau. I le 2004, na iai ni mea na tutupu i totonu o lenei nuu, ma na maua e tagata suʻesuʻe i le eleele suʻesuʻe fale o Tambor, meafaigaluega, meafale ma le toʻatele o tagata Aboriginal. O nei mea uma sa tanumia i lalo o se palapala o le apafu mo le 200 tausaga, ma o le nofoaga e lalagaina ai le igoa o Eastern Pompeii.

O le a le manogi matagofie o Tambora mo tagata tafafao maimoa?

Initonesia lauiloa e le gata mo laufanua matagofie, matafaga tetele , ae faapea foi mo mauga mataga, o le sili ona matautia ma le matautia o Tambora i le lalolagi. I aso nei, ua faatofuina le mauga o Tambora i le le pisa, ae o tagata o lona eria ua saunia i taimi uma mo le aveeseina. E iloa lelei e tagata o le atunuu le malosi o lenei mauga, ma lagona le paluga o le fefe ma le faaaloalo loloto mo le mauga mu, aua o le tala lenei a Sumbawa, lea o le a taʻuina atu e tagata uma o le lotoifale ia te oe.

O tagata tafafao maimoa e tosina atu foi i lenei nofoaga: o le tele o miti e aʻe i le tumutumu ma vaʻaia ai le tele o le mauga e tusa ma le 7,000 mita. Mai le Mauga Tambor o se vaaiga mataʻina matagofie o loʻo tatala ai le Sumbawa. I luga o se tasi o alavai ua fausia ai se nofoaga mo seisi, lea e faia ai suʻesuʻega i gaoioiga a le mauga volumatua o Tambor.

Le faatoilaloina o le tumutumu o Tambor

E masani ona asiasi atu mauga i Tambor. E tele auala na atiina ae, lea e mafai ai ona manumalo i le mauga mu. I le taimi nei, o le maualuga o le Mauga o Tambor e 2751 mita. Aʻe i le mauga:

E faʻapefea ona oʻo i ai?

O le laumua o le motu o Sumbawa e mafai ona ausia e le ea. Vaʻavaʻalo "Trigana" ma le "Merpati" mai Denpasar o vaʻalele i le motu 4 taimi i le vaiaso. E iai foʻi vaʻa e fesoʻotaʻi ma Lombok ma Poto Tano ma galulue faʻatasi i le uati. I le isi itu, totogi se taavale saʻo i le malaevaalele ma 'ai i le nuʻu o Doro Mboha, poʻo Panchasilu.