Malumalu o le atua fafine o Tiana i Efeso

O le malumalu o le atua fafine o Tiana, o se tasi o fausaga sili ona mamalu na fausia e faamamaluina ai atua e tagata anamua, ma o se tasi o nofoaga e sili ona matagofie i le lalolagi . E tusa lava pe na e sau i Turki mo le faʻatau , ia mautinoa e faʻaalu le taimi e asiasi ai. O lenei malumalu ei ai se talafaasolopito mauoa, ua tumu i mea fiafia ma le faanoanoa.

Talafaasolopito o le malumalu o Tiana

I le igoa, e le faigata le mate po o fea le aai o le malumalu o Tiana. I le taimi na i ai Efeso i le lagi o lona mamalu, na filifili ai ona tagata e fausia se malumalu mamalu tele. I lena taimi, o le malosi ma le atinaʻeina o le aai sa i lalo o le taitaiga a Tiana, le atua fafine o le masina ma le patro o tamaitai uma.

E le o le taumafaiga muamua lenei e fausia le malumalu o le atua fafine o Tiana i Efeso. E tele taimi na taumafai ai tagata e fausia se malumalu, ae na le manuia a latou taumafaiga - o fale na faaleagaina e mafuie. O le mafuaaga lena na filifili ai tagata e le o se tupe e maua pe malosi mo le fausiaina. O tagata sili ona tusiata, tusiata ma tusiata na valaaulia. E seasea le poloketi ma e taugata.

O le nofoaga na filifilia i se auala e puipuia ai mai malosiaga o le natura. O le fausiaina o le malumalu o le atua fafine o Tiana, na silia ma le tasi le tausaga. Ina ua maeʻa le fausiaina, sa teuteuina o ia mo sina taimi i elemene fou.

Mulimuli ane i le 550 TLM. Na sau Crown i Asia Itiiti ma faʻaumatia ai le malumalu. Ae ina ua mavae le faatoilaloina o le fanua, na te le i faasaoina le tupe e toe faaleleia le fale, lea na avea ai le malumalu ma se olaga fou. Ina ua mavae lena, mo le 200 tausaga e leai se mea na suia i le foliga mai o le fausaga ma sa fiafia i lona maoae e pei o tagata o Efeso, ma le lalolagi anamua i lena taimi.

Ae paga lea, e oo lava i na taimi mamao sa i ai tagata na taumafai e faʻaauauina lo latou igoa ona o le leotele ma le feteenai o gaioiga. O le na susunuina le malumalu o Tiana, na ia faia moni le tala ia manatua lona igoa. Herostratus o loʻo valaʻauina pea i latou uma o loʻo faia se faʻaleagaga. Na matuai faateia tagata o le aai e le i vave lava ona latou aveina se faasalaga agavaa mo le fausiaina. Na tonu ia te ia na te le amanaiaina ma e leai se tasi na faatagaina e taʻu mai le igoa o le tagata aganuu. O le mea e leaga ai, o lenei faasalaga na le maua ai taunuuga faʻamoemoeina ma i le taimi nei ua iloa uma e le vasega le igoa o lenei tagata.

Mulimuli ane, na filifili tagata e toe fausia le fale ma faʻaoga le maamora mo lenei mea. E tusa ai ma nisi o punaoa, o Maketonia lava ia na fesoasoani i le toefuataiga, ma, faafetai i ana taumafaiga tau tupe, o le toefuataiga o puipui o le malumalu na matuai foliga mamalu lava. Na tusa ma le selau tausaga. O lenei lomiga o le toefuataiga na mulimuli ane avea ma sili ona faamanuiaina. Na tu ai seia oo i le seneturi lona 3 TA, seia oo ina faoa e le Goths. I le taimi o le Emepaea o Byzantine, na faateaeseina le malumalu mo le fausiaina o isi fale ma na iu lava ina mou atu le tino i le marshy slime.

Fitu Fitu o le Lalolagi: Malumalu o Tiana

E oo mai i le taimi nei, e le o iloa seia oo i le iuga o le a le mea tonu o le fausiaina o le malumalu o Tiana o se vavega o le lalolagi. I soo se tulaga, o lenei fale e le gata o se fale e faʻaaloalogia ai le patrose o le aai. O le malumalu o le atua fafine o Tiana i Efeso o le nofoaga autu tautupe o le aai. Sa maofa o ia i lona telē ma le tele. E tusa ai ma le faʻamatalaga, na ia faʻafofoga i le lagi ma faʻafefe uma isi malumalu. O le umi e 110 mita, ma le lautele e 55 mita. E i ai iina e 127 laina o 18 mita taʻitasi.

O fea oi ai le malumalu o Tiana?

Ua iloa e le lalolagi atoa le malumalu e faamamaluina ai le atua sili, ae le o tagata uma e iloa tonu le mea o le malumalu o Tiana. O le aai o Efeso o loʻo i ai i le teritori o Turkiya i aso nei. O le Malumalu o Tiana e latalata ane i le nofoaga o Kusadasi. I le taimi lena o nei nofoaga o se kolone o Eleni. Mai le mamalu tele o le malumalu na totoe ai le tasi le koluma atoa, ae o talafaasolopito e teuina uma le ala na pasia ai le fale lauiloa.